Trakt królewski - lubelski rynek

Rynek lubelskiego Starego Miasta, wytyczony po nadaniu Lublinowi praw miejskich, ma kształt nieregularny, acz zbliżony do kwadratu, po środku którego stoi gmach Trybunału Koronnego. Rynek pierwotnie otoczony był kamienicami zbudowanymi w stylu gotyckim (po którym nie ma już prawie śladu), niewiele jest też elementów renesansowych, dominuje styl barokowy lub klasycystyczny.

Pośrodku staromiejskiego rynku stoi  Trybunał. Pierwotnie -  ratusz, wzniesiony w XV wieku w stylu gotyckim (na miejsce wcześniejszego, XIV wiecznego, drewnianego ratusza, który spłonął w 1389 roku). W XVI wieku został dwukrotnie przebudowany w stylu renesansowym. Od 1578 roku mieściła się tu siedziba Trybunału Koronnego - najwyższego sądu apelacyjnego dla szlachty dla terenów całej Małopolski. Budynek przebudowano jeszcze w XVII stuleciu w stylu barokowym oraz pod koniec XVIII wieku w stylu klasycystycznym (przez Dominika Merliniego) i ten styl jest dziś widoczny.

Obecnie w budynku Trybunału mieści się Pałac Ślubów, a pod budynkiem (gdzie niegdyś był skład win i więzienie) – Lubelska Trasa Podziemna.

Wśród kamienic przy rynku warto wymienić co ciekawsze:

  •  Kamienica Klonowica (Rynek 2) to budynek powstały w końcu XVIII wieku, z przebudowy dwóch renesansowych budynków. Charakterystyczna fasada zdobiona medalionami z wizerunkami związanych z Lublinem poetów Biernata z Lublina, Jana Kochanowskiego (który zmarł w roku 1584 najprawdopodobniej w tym budynku), Sebastiana Klonowica oraz Wincentego Pola. Piętro wyżej kamienice zdobią tarcze herbowe z klejnotami. Mieści się tu siedziba Rejonowego Cechu Rzemiosł Różnych w Lublinie.
  •  Kamienica Chociszewska (Rynek 6) to narożna kamienica przy Grodzkiej, pierwsza i najbardziej charakterystyczna ( dzięki XVII-wiecznej attyce ze szczytami) z kamienic "strony Lubomelskich" na rynku. W kamienicy ocalały fragmenty gotyckich obramień okiennych. Nazwa pochodzi od rodziny Chociszewskich, właścicieli budynku w XVII wieku.
  •  Kamienica Lubomelskich (Rynek 8) to renesansowa kamienica przebudowana w stylu klasycystycznym, zachowało się z niej wiele elementów w pierwotnym stylu: fragment portalu z datą 1540 (prawdopodobnie to data remontu, budynek powstał już wcześniej), attyka, a wewnątrz XVI-wieczne polichromie o rzadko w tamtych czasach spotykanej tematyce świeckiej. W kamienicy mieszczą się m.in. Oddział Miejskiego PTTK w Lublinie oraz Galeria Sztuki Sceny Plastycznej KUL.
  •  Kamienica Konopniców, znana też jako Kamienica Sobieskich (Rynek 12) to budynek z wyjątkowo dobrze zachowaną oryginalną fasadą, pokrytą bogatą dekoracją rzeźiarską z przełomu XVI i XVII wieku (rozety, kartusze, medaliony, kolumny, pilastry).
  •  Kamienica Wieniawskich (Rynek 17) to kamienica renesansowa, po zburzeniu przez niemieckie bomby w 1939 roku została odbudowana w stylu klasycyzującym. Właścicielem od 1834 roku był Tadeusz Wieniawski, w tej kamienicy urodzili się mu synowie, utalentowani muzycy: Józef oraz Henryk Wieniawscy. W kamienicy mieszkał też Ignacy Baranowski, wybitny naukowiec i patriota. Kamienica jest dziś siedzibą Towarzystwa Muzycznego im. H. Wieniawskiego i szkół muzycznych.

Artykuły powiązane